از شیر گرفتن کودک

زمانی که شیر خوار قادر باشد روزانه حداقل یک وعده و هر بار چند قاشق غذا بخورد، زمان آن فرا رسیده است که دفعات غذای کمکی را افزایش دهید. برای مثال اگر فقط زمان ناهار به او غذای جامد می‌دهید، برای افزایش وعده‌های غذایی، وعده صبحگاهی را نیز به رژیم او بیفزایید. با هر وعده غذا و در طول روز به شیرخوار آب جوشیده سرد شده یا نوشیدنی‌های مناسب دیگر بنوشانید، برای این کار از شیشه شیر یا یک فنجان کوچک پلاستیکی استفاده کنید. با افزایش حجم غذاها و مایعاتی که کودک در طول روز دریافت می‌کند، نیاز به استفاده از شیر کاهش یافته و اغلب، شیر خوردن از سینه مادر یا شیشه شیر به نخستین کار پس از بیدار شدن از خواب شبانه و آخرین کار پیش از خوابیدن تبدیل می‌گردد.

مادرانی که می‌خواهند شیر دادن به فرزند خود را کامل کنند باید دو سال تمام به کودکشان شیر مادر دهند. سازمان بهداشت جهانی، تغذیه با شیر مادر را دو سال توصیه کرده است. مجامع علمی کودکان کشورهای مختلف اظهار نظر کرده‌اند که هر مادری حداقل باید یک سال به کودک خود شیر بدهد. در صورتی که مادر و کودک هر دو مایل باشند مادر می‌تواند به شیر دادن از پستان‌های خود ادامه دهد. اگر مادر به علل پزشکی، شغلی و اجتماعی قادر نیست به کودک خود شیر دهد می‌تواند شیر خود را قطع کند؛ ولی این امر نباید ناگهانی باشد. کودک به شیر مادر وابسته است و قطع ناگهانی آن موجب اضطراب و آشفتگی‌اش می‌گردد. شیر مادر نه فقط کودک را تغذیه می‌کند بلکه موجب امنیت و آرامش روانی کودک می‌گردد.

از شیر گرفتن خود به خود!

برخی کودکان پس از استفاده از غذاهای جامد به تدریج علاقه به شیر مادر یا شیر خشک را از دست داده و به اصطلاح، خودبه خود از شیر گرفته می‌شوند. در این مواقع اگر کودک شما شیر خشک مصرف می‌کند اغلب مشکل خاصی پیش نمی‌آید اما اگر با شیر شما تغذیه می‌شود، سینه‌هایتان مملو از شیر و در نهایت متورم و دردناک می‌گردد. در این قبیل موارد نباید سینه ها را بدوشید زیرا سبب تحریک ترشح شیر شده و درد شما نیز افزایش می یابد.

برای رفع این مشکل از سینه بند مناسب استفاده کنید تا به طور طبیعی ترشح شیر قطع شده و سینه‌ها تخلیه گردند زیرا با کاهش میزان مکیدن شیرخوار، ترشح شیر از سینه نیز کاهش می‌یابد. در اکثر موارد پس از قطع ترشح شیر، با تقاضای کودک برای شیر خوردن مواجه خواهید شد اما به یاد داشته باشید او در این گونه موارد نه به شیر بلکه به امنیت و آرامش نیازمند است.

زمان مناسب

اگر کودک قادر به خوردن غذاهای جامد می‌باشد و با فنجان یا شیشه شیر نیز می تواند به اندازه کافی مایعات بنوشد، زمان آن فرا رسیده است که او را از شیر بگیرید. بنابراین دفعات شیردهی را به یک یا دو بار در روز کاهش داده و زمانی که کودک از خوردن یک وعده غذا خودداری می‌کند، به جای غذا، به او شیر ندهید. شاید این کار برای مادران دشوار باشد اما فراموش نکنید؛ فرزندتان یک مرحله از رشد را با موفقیت پشت سر گذاشته و باید آماده ورود به مرحله بعدی بشود نه اینکه در همان مرحله باقی بماند.

پس از شش ماهگی، شیر به تنهایی پاسخگوی نیازهای تغذیه‌ای شیرخوار نخواهد بود و اگر شیردهی را همانند گذشته ادامه دهید، دیگر اشتهایی برای غذاهای جامد یا غذای سفره باقی نمی‌ماند. برای برخی والدین از شیر گرفتن کودک کار دشواری است و برای این کار هم هیچ روش مشخص و سریعی وجود ندارد اما اگر برنامه غذایی مرتبی داشته باشید و آن را تغییر ندهید، به احتمال زیاد به موقع می توانید او را از شیر بگیرید. در ضمن متخصصان با استفاده از پستانک به طور کامل مخالف هستند زیرا استفاده از پستانک نه تنها برای بچه ها مفید نمی باشد بلکه مضرات خاصی را هم به دنبال خواهد داشت.

چطور مادر می‌تواند شیر دادن به کودک را قطع کند؟

۱- ندادن یک نوبت شیر: مادر باید یک نوبت شیر خود را قطع کند و به جای آن اگر کودک کمتر از ۶ ماه سن دارد یک نوبت شیر خشک مناسب و اگر بیش از ۶ ماه سن دارد یک نوبت غذا و اگر بیش از یک سال سن دارد شیر خشک یا شیر پاستوریزه به کودک بدهد و به تدریج شیر خود را کم و قطع کنند و بر حسب سن کودک، غذا جایگزین شیر مادر نماید.

۲- کم کردن زمان شیر دادن: مادر می‌تواند زمان شیر دادن از پستان‌های خود را به تدریج کم کند. اگر در هر نوبت به کودک ۲۰ دقیقه از پستان‌های خود شیر می‌داده است، در هر نوبت ۱۰ دقیقه شیر دهد تا به تدریج شیر دادن از پستان را قطع کند.

۳- عقب انداختن شیر دادن: اگر مادر به کودک از پستان‌های خود در زمان های به شیر خصوص می‌داده است زمان‌های شیر دادن را به تدریج عقب‌تر بیاندازد تا به تدریج علاقه کودک به شیر خوردن از پستان‌ها کمتر شود و شیر دادن مادر قطع گردد.

حفظ آرامش کودک

مادر باید هنگام از شیر گرفتن ، کودک را بیشتر در بغل گیرد و او را بیشتر سرگرم کند و کودک را با غذای مناسب با سن او تغذیه نماید تا کم کردن شیر و از شیر گرفتن جبران گردد. بعضی از مادران قطع تدریجی شیر را به تعویق می‌اندازند، سپس برای از شیر گرفتن کودک به کارهای غیر منطقی متوسل می شوند مانند پوشاندن نوک پستان با پارچه سیاه، پاشیدن فلفل به نوک پستان خود، مالیدن دوده یا مرکب و نمک به نوک پستان و غیره. این کارها صحیح نیست و بهترین روش جایگزین کردن وعده‌های غذا به جای دفعات شیر است.

در صورتی که قطع شیر مادر به علت بیماری مادر با بیماری شیرخوار ضرورت داشته باشد محکم بستن پستان ها و گذاردن کیسه آب سرد و مصرف نکردن مایعات به قطع شیر کمک خواهد کرد. تجویز هورمون استروژن نیز به مقدار کم و به مدت ۲، ۳ روز موجب کم شدن ترشح شیر و قطع آن می‌گردد.