کمرویی در کودکان

با وجود اینکه کمرویی در کودکان امری طبیعی‌ست، گاهی می‌تواند به موضوعی نگران کننده برای والدین تبدیل شود؛ خصوصا در خانواده‌هایی که برای مهارت‌های اجتماعی ارزش زیادی قائل هستند. بعضی از بچه‌ها به سبب تجارب ناگوار زندگی کمرو و خجالتی می‌شوند اما اغلب از زمانی که به دنیا می‌آیند، این ویژگی را به همراه دارند. برای برخی از بچه‌ها، موقعیت‌ها و تعاملات اجتماعی موضوعی وحشتناک به نظر می‌آید. وقتی در ارتباط با کودک جدیدی قرار می‌گیرند، به راحتی دچار این احساس می‌شوند. معمولا، نسبت به اولین حرکت بی‌میل و حتی ناتوان هستند و رها کردن استعداد دوستی را به آشنایی و دوست شدن، ترجیح می‌دهند. برخی از این کودکان ممکن است به لحاظ هیجانی دچار تنش شوند، ولی در اقلیت هستند. در واقع، بیشتر بچه‌ها به صورت طبیعی و ذاتی خجالتی هستند و برای اینکه بتوانند با موقعیت گرم بگیرند، به کمی زمان نیاز دارند.

کمرویی شدید

در برخی موارد، کمرویی می‌تواند ناتوان کننده باشد. کودکانی که کمرویی شدید دارند، نسبت به سایر همسن و سال‌های خودشان، دیرتر با کلاس و مدرسه سازگار می‌شوند. و هرچه این الگو بیشتر ادامه پیدا کند، تغییر برای کودک دشوارتر خواهد شد. کمرویی می‌تواند منجر شود که فرد عامدانه از موقعیت‌های اجتماعی اجتناب کرده و صرف نظر کند و در نهایت باعث شود که فرد در بزرگسالی عملکرد موثری در اجتماع نداشته باشد. اگر کمرویی در کودک شمادر حال تبدیل شدن به امری ناتوان کننده است، می‌تواند ناشی از یک اختلال اضطرابی و یا الگویی خلقی باشد؛ در نتیجه یک ارزیابی درست و دقیق توسط متخصص روانشناسی کودکان، می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.

زمان دادن برای سازگاری

بیشتر بچه‌های کمرو، در نهایت بعد از پشت سر گذاشتن یک دوره سازگاری اولیه، عملکرد خوبی در روابط و موقعیت‌های اجتماعی پیدا می‌کنند. اما اگر کودکی بعد از اینکه به اصطلاح یخ اولیه‌ی روابط شکست همچنان در سازگاری مشکل داشت، لازم است بررسی‌ و توجه بیشتری صورت گیرد. در نهایت خیلی (و شاید اکثر) بچه‌ها یاد می‌گیرند که بر این گرایش خود غلبه کنند. آنها به گونه‌ای رفتار می‌کنند که ترس و خجالتشان خیلی به وضوح دیده نشود، هرچند که ممکن است از درون احساس کمرویی کنند. والدین می‌توانند با ملایمت فرزندان خود را راهنمایی و به سمت موقعیت‌هایی اجتماعی هدایت کنند که در آنها بتوانند تعاملات موفقیت‌آمیزی داشته باشند.

بچه‌های طرد شده

با اینکه بعضی از بچه‌ها در یادگیری توانایی دوست‌یابی ضعیف هستند، اما همه‌ی آنها می‌خواهند که دوست داشته شوند. برای برخی دیگر ممکن است زمان ببرد تا بتوانند با دیگران همصحبت شوند و یا در گروه‌های دوستی دیگران جای بگیرند، و این موضوع می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد؛ نحوه‌ی لباس پوشیدن، بهداشت شخصی پایین، چای و حتی مشکل در تکلم. بچه‌های کوچکتر اغلب به علت رفتار تخریبگرانه و پرخاشگرانه از گروه‌ها طرد می‌شوند. بسیاری بچه‌های دیگر هم ممکن است به صورت پیوسته بین گروه‌های مختلف در رفت و آمد باشند و خودشان هم متوجه آن نباشند. این بچه‌ها بیشتر وقتشان را در تنهایی سپری می‌کنند.

بچه‌های طرد شده به صورت آشکارا از جانب دیگران «دوست نداشتنی» محسوب می‌شوند و مدام احساس می‌کنند که ناخوشایند هستند. آنها اغلب پرخاشگرند و نسبت به اذیت شدن و اذیت کردن، بسیار حساس هستند. ممکن است قلدری کنند و قانون شکن شوند و ممکن است نسبت به نقش خودشان در طرد شدن از جانب دیگران، شک داشته باشند. همچنین ممکن است این طرد شدن به علت رفتارهای تکانشی و پرخاشگرانه‌ی خودشان باشد. برخی دیگر هم ممکن است دچار اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی (ADHD) باشند.

بچه‌های نادیده گرفته شده

بچه‌های مورد غفلت واقع شده، به صورت آشکار طرد و یا اذیت نمی‌شوند اما اغلب نادیده گرفته می‌شوند، فراموش می‌شوند، در مهمانی‌ها مشارکت داده نمی‌شوند، و آخرین نفری هستند که برای عضویت در یک تیم یا گروه انتخاب می‌شوند. این بچه‌ها ممکن است بچه‌های تنهایی به نظر بیایند اما در واقع منفعل هستند و از این انزوای خود، نفرت دارند. برخی دیگر هم ممکن است واقعا ترجیح دهند که تنها باشند. این گروه دوم ممکن است از جانب دیگران مورد تحسین و احترام هم قرار گرفته باشند اما زمان‌هایی که کاری را به تنهایی انجام می‌دهند و یا در ارتباط با پدر و مادر، خواهر و برادر، دیگر بزرگسالان و یا حتی حیوان خانگی‌شان هستند، بیشتر احساس راحتی می‌کنند. همچنین ممکن است دچار کمبود مهارت‌های اجتماعی و یا اعتماد به نفس لازم برای ورود به عرصه‌های اجتماعی؛ اغلب هم به علت تجارب اجتماعی کم، باشند. و در نهایت نسبت به سایر همسالان خودشان ساکت و کم حرف‌تر و کمروتر از همسالان خودشان هستند.

والدین چطور می‌توانند به رفع کمرویی بچه‌ها کمک کنند؟

داشتن روابطی موفق با همسالان در گرو مهارت‌هایی مختلف و راه‌های ارتباطی مخصوصی است. والدین باید حواسشان به تقویت این مهارت‌ها در فرزندانشان باشند و به الگویی مناسب برای توسعه‌ی این مهارت‌ها در فرزندشان تبدیل شوند.

• سازگاری با شکست و ناکامی
• سازگاری با موفقیت
• سازگاری با تغییر و تحولات
• سازگاری با طرد و اذیت شدن
• مدیریت خشم
• شوخ طبعی
• بخشش
• معذرت خواهی کردن
• امتناع از پذیرش کارهای خطرناک
• فکر کردن به فعالیت‌های جالب و سرگرم کننده
• ابراز هیجانات
• اجتناب از موقعیت‌های خطرناک
• دفاع کردن از خود
• تلاش برای آسایش دیگران
• مشارکت
• درخواست کردن
• خود افشایی
• تعریف و تمجید کردن
• تشکر و قدردانی کردن
• سازگاری با از دست دادن
• کمک کردن به دیگران
• کمک گرفتن از دیگران
• رازدار بودن

این مطلب از سایت "www.healthychildren.org" تهیه شده است.