کلیات بازی برای کودکان ۳ تا ۴ ساله

وقتی کودک شما به سه سالگی رسید، دیگر واقعا یک انسان حقیقی اما کوچک است. او گذشته‌ای دارد، اطلاعات دارد و همچنین تجربه‌هایی نیز اندوخته است. او هم اکنون با انبوهی از سؤالات درباره‌ی محیط اطراف خود روبروست که فقط مخصوص او هم نیست. زیاد شنیده‌ایم که «سال چهارم یک سال اسرار آمیز» است، چرا که کودک در این سن کاملا ظریف و خیال‌پرداز است و هرگز آن کودک ناسازگار چندماه پیش نیست.

اگرچه او در این سن مسائل اطراف خود را هنوز به خوبی درک نمی‌کند، اما شروع به آموزش بردباری و غلبه بر خشم و واکنش‌های خصومت‌آمیز کرده‌است.

این مرحله همچنین، به «مرحله‌ی ابتدایی تعقل» معروف است، طفل در این سن اعتماد به نفس پیدا می‌کند و کارهای غیر قابل انتظار و تناقض‌آلود انجام می دهد. او از این که دستور دهد لذت می‌برد و دوست دارد که از بین دو گزینه یکی را انتخاب کند. وی برای اجرای دستورهای والدینش تلاش می‌کند. سؤال‌های او بیشتر درباره‌ی کیفیت است و غالبا می‌پرسد که «آیا این خوب است؟»

تغییرات بدنی

بدن او دیگر تا حدی محکم می‌شود که می‌تواند در مسابقاتی از قبیل دو شرکت کند. او می‌تواند تعادل خود را حفظ کند و حتی روی یک پا بایستد یا عقب عقب راه برود و همچنین، از نردبان با بلند کردن مرتب پاهای خود بالا رود و نیز، با سرعت بدود و به سرعت بایستد و مسیر خود را عوض کند. او دوست دارد که سوار سه چرخه شود، از پله‌های سرسره بالا رود و به سمت پایین لیز بخورد و بالا و پایین برود.

در کنار این کارها همچنین، او دوست دارد خط خطی کند، نقاشی بکشد، رنگ آمیزی کند و عكس بچسباند. او روز به روز این کارها را با دست خود با مهارت بیشتری انجام می‌دهد.

قواعد لغت و صحبت کردن

در این سن با این که کودک هنوز قواعد لغت را به خوبی نمی‌داند، اما به راحتی صحبت می‌کند؛ صیغه‌های جمع، ضمایر، افعال مثبت و منفی را به راحتی به کار می برد و در آخر این سال حدود ۱۰۰۰ کلمه آموخته و در به کارگیری زمان گذشته و آینده هم پیشرفت کرده است. وی همان طور که از شنیدن قصه‌های کوتاه لذت می‌برد، از کاربرد قافیه‌های بی‌معنا و بازی با کلمات هم سرگرم می‌شود. به تنهایی صحبت می‌کند و با آرامش خاصی آواز می‌خواند. کلام در این سن وسیله‌ی ارتباط مناسبی بین خود کودکان می‌شود و می‌توانند با یکدیگر مشارکت بیشتری داشته باشند.

با این که کودک در این سن حداکثر می‌تواند تا ۱۰ شمارش کند، اما تا ۳ یا ۴ وسیله را نمی تواند شماره گذاری کند. او قادر است فرق کوچک، متوسط و بزرگ را بفهمد و تشابه دو وسیله را درک کند. در کنار همه‌ی این‌ها او معانی متضاد مانند: گرم و سرد، زیر و رو، به کندی و به سرعت را درک می کند. همه ی این ها بر رشد سریع فکری کودک دلالت دارد. دقت او هم رو به فزونی می‌رود و از نظر اوقات شبانه‌روز فرق صبح، عصر و شب را درک می‌کند و از نظر روزهای هفته نیز بین روزهایی که به مهدکودک می‌رود و روزهای تعطیل فرق می‌گذارد.

بازی‌ها و خیال‌پردازی

اینک او با افزایش آگاهی می تواند بازی‌هایی با پیچیدگی بیشتر را انجام دهد، قوه‌ی تمرکز او قوی‌تر شده است و می‌تواند تا یک الی دو ساعت روی یک بازی متمرکز شود. امری که بیشترین آرامش را به او در این سن می‌دهد، «خیال پردازی» است. او برای خود یک دوست خیالی می‌سازد و با او به ماجراجویی می‌رود و به تنهایی با دوستانش به خاله بازی، بازی دکتر و مریض و خریدار و فروشنده می‌پردازد. کودک از این که ناشناخته بماند یا ماسک بزند، لذت می برد و خلاصه دوست دارد فرد دیگری باشد.

از سوی دیگر، او بازی‌هایی را دوست دارد که در آنها دست خود را در چیزی فرود برد، مانند آب بازی، بازی با شن و گل رنگی، حباب های صابون و بازی با شیرینی‌هایی که از گل درست شده باشد و از رنگ آمیزی انگشتانش نیز لذت می برد. حس لامسه در این سن نقش بسیار زیادی ایفا می‌کند و کودکان به خصوص با دست خود قصد دارند با لمس اشیاء به کشف اشیای اطراف خود بپردازند. اگر شما می خواهید که این حس را در کودک خود تقویت کنید، اجازه دهید او هر چیزی را که می‌خواهد لمس کند. یک بازی کارا برای رسیدن به این هدف نیز آن است که از او بخواهید با چشمان بسته اشیاء، پارچه‌ها و صورت‌های افراد مختلف را با کمک حس لامسه شناسایی کند.

ارتقاء توانمندی‌های کودک

راه دیگر تشویق کودک در این سن برای بالا بردن توانایی‌هایش در همه‌ی عرصه‌ها، مشارکت دادن وی در بازی‌های ساده، آموزش و حساب است.

کودک از همین سن اهمیت مطالب مکتوب را درک می‌کند. چرا که می‌بیند والدینش با چه لذتی یک مطلب را می‌خوانند؛ برای مثال از روی روزنامه ساعات پخش برنامه‌ی کودک را برای او می‌گویند و یا از کتاب آشپزی نحوه‌ی پخت انواع شیرینی را می‌آموزند و.... .

این موارد، همه و همه به بهبود گفتار کودک و افزایش دامنه‌ی لغات او کمک و او را در این سن آماده‌ی نوشتن می‌کند. هرچه شما به عنوان راهنما در صحبت کردن خود دقیق باشید، او هم گفتار نیکوتری خواهد یافت. او دیگر وسایل را با اسامی اشاره نامگذاری نمی‌کند، بلکه آنها را با نام می‌خواند. بهتر است بگویید خودکار یا قلم مو و از گفتن «این چیز» و «آن وسیله» خودداری کنید.

توانایی های ضروری بیشتر از قبیل قدرت تمرکز، توجه، انتقال از چپ به راست، فهم مطالب شفایی، گوش دادن و ... به صورت تدریجی و از طریق بازی‌ها،به مرور در کودک به وجود می‌آید.

این مطلب از کتاب "۱۵۰ شیوه‌ی تقویت هوش کودک" تهیه شده است.

برای تهیه‌ی نسخه‌ی الکترونیکی این کتاب از سایت فیدیبو، اینجا را کلیک کنید.