کلیات بازی‌ برای کودکان ۵ تا ۶ ساله

هنگامی که کودک به ۵ سالگی می رسد، وارد مرحله‌ای می‌شود که به لحاظ عاطفی دارای تعادل و ثبات بیشتری است.

در این دوره تغییرات گسترده‌ای در او مشاهده می‌شود. درخواست‌های فراوانش کاهش می‌یابد. نه تنها در زمینه‌های مختلف مهارت پیدا می‌کند، بلکه با رضایت خاطر به دیگران کمک می‌کند و با آنها در انجام دادن کارهای مختلف همکاری می‌کند. خیلی مهربان می‌شود و در واگذاری مسئولیت‌های کوچک می‌توان به او اعتماد کرد. جدی می‌شود و حماقت‌هایی که قبلا مرتکب می‌شد، از وی سر نمی‌زند! قبل از این که به کاری دست بزند، فکر می‌کند و برای موفقیت در کارش بسیار پرتلاش است. وقت مناسبی است که برخی از اختیارات ویژه‌ی سنش را به او بدهید تا او را خشنود سازید.

در این مرحله، کودک خنده و شوخی را بسیار دوست دارد. بسیار عاطفی است و والدین، معلم، دوستان و حیوانات را دوست دارد. کودک در پنج سالگی از انعطاف بدنی بالایی برخوردار و حرکات وی منسجم تر می‌شود. همچنین، توانایی حفظ تعادل وی افزایش می‌یابد (لی‌لی می‌کند یا جفت پا می پرد). این دو مورد برای وی دریچه‌ای به روی فعالیت‌های جدید می‌گشاید که با شادی و شعف آنها را انجام می‌دهد؛ دوچرخه‌سواری، اسکی، راه رفتن روی طناب، اسکیت، تاب بازی، ژیمناستیک، توپ بازی و شنا از جمله‌ی این فعالیت‌هاست.

تقریبا در تمام کودکان استفاده از یک دست نسبت به دست دیگر افزایش می‌یابد و کودک ترجیح می‌دهد که در کارهایی که احتیاج به دقت دارد همان دست را به کار گیرد.

همکاری با دیگران

از آن جا که کودک در این مرحله دوست دارد بسازد و خراب کند، ساعاتی را صرف بازی خانه‌سازی یا ساختن قصرهای شنی می‌کند. همچنین، او به نجاری، خیاطی و آشپزی علاقه دارد و مایل است که این فعالیت‌ها را که مخصوص «بزرگسالان» است، فراگیرد. بیشترین اشتياق کودک به همکاری با بزرگسالان در فعالیت‌های آنهاست.

کودکی که مورد تشویق قرار گیرد، در شش سالگی در زمینه‌ی فکری، خود را فعال نشان می‌دهد و تصادفی نیست که این سن مصادف با ورود به دبستان و شروع آموزش علوم است.

کلام

کودک در این سن پرحرف است. دوست دارد که خبرها را نقل کند، آن هم به شکل صحيح. همچنین، احساس می‌کنیم که در خلال قصه‌هایی که نقل می‌کند، تشخیص واقعیت و تخیل را به شکل بهتری درک کرده است. تاکنون او ۲۰۰۰ کلمه آموخته است و به راحتی صحبت می‌کند و برای یافتن کلمات تلاش نمی‌کند. کلمات را به شکل صحیح تلفظ می‌کند. همچنین، او شروع به صرف صحیح افعال کرده است. مفهوم کمیت در صحبت های وی ظاهر می شود: «نصف، بیشتر، این زیاد است و...» کودک نه تنها از نظر سطح شفاهی پیشرفت می‌کند، بلکه به نوشتن نیز توجه خاصی نشان می‌دهد.

‌ در قواعد بازی دچار اشتباه نمی‌شود. کلمات، اعداد و کتاب او را جذب می‌کنند و دوست دارد که به خوبی با کلمات آشنا شود و اعداد و حروفی را که می‌شناسد، بیابد. در حالی که ادعا می‌کند کتابی که قصه‌اش را حفظ است با شور می‌خواند، کسی را که به وی گوش فرا داده است سرگرم می‌کند. تمام این‌ها به این نکته اشاره دارد که وقت آن رسیده است که به عطش وی برای فراگیری پاسخ دهیم و او را سیراب کنیم.

اگر کودک مایل به فراگیری و نیز آماده‌ی آموختن چیزهای جدیدی باشد، فرایند آموزش آسان‌تر می‌شود.

فعالیت و تحرک

تعداد زیادی از کودکان در پنج سالگی از این که نمی‌توانند آرام بگیرند رنج می‌برند. آنها دائما حرکت می‌کنند و نمی‌توانند ۱۰ دقیقه یک جا باقی بمانند و با قطع یک فعالیت به فعالیتی دیگر می‌پردازند. در این زمینه برخی بازی‌ها به آنها کمک می‌کند. از سوی دیگر، تفکر منطقی در کودک پیشرفت می‌کند و چپ و راست را تشخیص می‌دهد. همچنین، او اطلاعات می‌خواهد، سؤالات قابل توجه مطرح و بسیار فکر می‌کند و با استناد به آن چه استنباط می‌کند یا می‌آموزد، اطلاعات را تعمیم می‌دهد، سپس قوانینی را وضع می‌کند که در شناختن محیط اطرافش به وی کمک کند و از آنجا که فعال است، کاربرد اشياء را می‌آموزد.

شمارش

توانایی شمارش کودک بهتر می شود و بسیار این کار را دوست دارد. او از شمارش دست برنمی‌دارد، چرا که شمردن پشت سرهم اعداد به وی لذت وافری می‌بخشد. وی روزی که در آن بتواند تا ۱۰۰ بشمارد، روز پیروزی بزرگی به شمار می‌آورد. او دوست دارد انگشتانش، ماشین‌هایی که می‌بیند و افراد منزل را بشمارد. هرچند قدرت شمارش او افزایش یافته است، ولی همچنان از سختی شمارش با اشاره‌ی انگشت سبابه رنج می‌برد و غالبا تلاش‌هایش را بارها تکرار می‌کند.

کامپیوتر

اشیای دارای کلید و مانیتور کودک را جذب می‌کند (مثل کامپیوتر) و این اشیاء در بسیاری از مواقع کمک‌های تربیتی شایانی نیز می‌کنند. در بازار برنامه‌های بسیار خوب کامپیوتری ویژه کودکان یافت می‌شود و جای تأسف است که کودکانی که خانواده‌شان در منزل کامپیوتر دارند نتوانند در این سن از آن برنامه‌ها استفاده کنند. کودک می‌تواند به وسیله‌ی کامپیوتر، منطق، خواندن و نوشتن، بازی‌های ذهنی و ریاضیات را بیاموزد.

موقعیت زمانی

در نهایت، با نزدیک شدن کودک به ۶ سالگی، می‌تواند موقعیت زمانی را تشخیص دهد و معنای کلماتی مثل «دیشب» و «فردا» را بفهمد و همچنین، اسم برخی از روزهای هفته و برخی ماه‌های سال را حفظ کند. تقویم، توجهش را بر‌می‌انگیزد و بهتر است که یک تقویم را پیش رویش نصب کنیم تا با سهولت بیشتری بتوانیم نظرش را به آن جلب کنیم.

همچنین، ساعت توجهش را جلب می‌کند و می‌تواند اهمیت بیشتر ساعت‌های روز را بفهمد و وقت مناسبی است که از روی ساعت دیواری زمانی را که عقربه ها به وقت ظهر، برخاستن از خواب یا وقت خواب اشاره می‌کند را، برایش مشخص کنیم.

کلیات بازی، پس از ۶ سالگی

طبیعتا پیشرفت و تکامل فکری و عقلی کودکان در شش سالگی پایان نمی‌یابد. اما باید گفت که این شش سال که به تشویق و ترغیب و ایجاد انگیزه در فرزندتان مشغول بودید، به وی اجازه داده‌اید ابزار ارزشمند تفکر را، که در طول سال‌های آتی تحصیلی بدان نیازمند است، تولید کند. کودک در این مرحله تفکر، ابتکار، بازی و تمرین افکار و مفاهیم را آموخته است. همچنین، حس بازی و سرگرمی، قدرت ابتکار و انتقاد، تحلیل منطقی و توجه به جزئیات در وی تقویت شده است. او دیگر یادگیری را با بازی و سرگرمی در تضاد نمی‌داند و از کشف مسایل جدید لذت می‌برد.

این جاست که حس کنجکاوی، آزمون و کشف؛ پایه‌های محکمی را برای سال‌های آینده فراهم خواهد ساخت. به نظر می‌رسد که در ۶ سالگی مأموریت آموزش و یاد دادن به کودک بر عهده مدرسه است. اما مسئله‌ی مهم لذت و تفریحی است که کودک با بازی و اکتشاف در خارج از مدرسه بدست می آورد. بزرگترها می‌توانند داستان حماسه‌ها و کنجکاوی‌های خود را برای کودکانشان نقل کنند تا با شناساندن فلسفه‌ی زندگی و ایجاد روحیه‌ی کاذب، موجب برانگیختن کودک شوند.

منبع این مطلب کتاب "۱۵۰ شیوه‌ی تقویت هوش کودک" است.
برای تهیه‌ی نسخه‌ی الکترونیکی این کتاب از سایت فیدیبو، اینجا کلیک کنید.