تاثیر موسیقی بر رشد و تحول در دوره کودکی

تاثیر موسیقی بر انسان از همان ابتدای بشریت مورد توجه بوده. برای مثال در آن زمان از موسیقی به عنوان نیرویی برای شفا و التیام استفاده می‌شده. ارسطو معتقد بود «زمانی که ما به شعر و موسیقی گوش می‌دهیم، روحمان دگرگون می‌شود». از زمان بقراط گرفته تا پزشکان بومی امریکا، مردم از آواز خواندن و نواختن سازهای موسیقی، استفاده‌های درمانی زیادی داشته‌اند.

در عصر مدرن، محققان و پزشکان بر قدرت اسرارآمیز موسیقی مطالعات زیادی داشته‌اند. برخی از این مطالعات، نتایجی حقیقتا باورنکردنی نشان داده‌اند. پزشکان دریافته‌اند بچه‌ها به موسیقی که در دوران جنینی شنیده‌اند، ترجیح نشان می‌دهند. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند قرار دادن کودکان و حتی جنین‌ها در معرض موسیقی به ساخت پل‌های عصبی که در فرایند تفکر و جمع‌آوری اطلاعات استفاده می‌شوند، نقش دارند. موسیقی می‌تواند امواج آلفای مغز را تحریک کند، امواجی که باعث ایجاد احساس آرامش در فرد شنونده می‌شوند. سایر مطالعات نشان می‌دهند از ابتدا در معرض موسیقی قرار داشتن و آموزش دیدن برای کودکان، برای مهارت‌های ادراکی که خود موثر بر توانمندی‌های زبانی و ادبیاتی هستند؛ استدلال فضایی که با مهارت‌های مورد استفاده در ریاضیات مرتبط است؛ و هماهنگی مهارت‌های حرکتی ظریف، فوایدی دارد.

تاثیر موسیقی بر تحول مغزی

برخلاف زبان، موسیقی تمامی زیرسیستم‌های مغز، شامل ساختارهایی که در انگیزش و هیجان هم نقش دارند را درگیر می‌کند. این موضوع می‌تواند بر ایجاد روابط بین فردی و گروهی و بهزیستی فرد در طول زندگی، موثر باشد.

«ساختن و نواختن موسیقی در کنار دیگران به کودکان احساس عجیبی از تعلق داشتن به گروه می‌دهد. بچه‌هایی که به علت خجالتی بودن به سختی وارد فعالیت‌های مختلف می‌شوند، توانایی‌های زبانی محدودی دارند و یا نیازهای ویژه‌ای دارند، زمانی که این فعالیت‌ها با موسیقی همراه شود، آزادانه در آنها شرکت می‌کنند.» این گفته‌ی یکی از اساتید رشد و تحول کودکی است.

تاثیر موسیقی بر روند درمانی

موسیقی درمانی مدرن به عنوان یکی از پیامدهای جنگ جهانی اول و دوم در اثر مهاجرت موسیقی‌دانان به بیمارستان‌های مختلف جهت اجرای موسیقی برای سربازانی که از مشکلات جسمی و روحی رنج می‌بردند، توسعه پیدا کرد. امروزه مداخلات موسیقایی جهت درمان‌های بالینی شامل آواز خواندن، نواختن ساز، گوش دادن و حرکت کردن همگام با موسیقی است که می‌تواند حوزه نیازهای هر فرد را نشن دهند. استفاده از موسیقی تاثیرات مثبت ثابت شده‌ای بر حوزه تحول کودک؛ اختلالات خلقی؛ بهبود سکته مغزی؛ بیماری‌های قلبی؛ و درمان بیماری‌های عصب‌شناختی مانند اسکیزوفرنیا، بیماری‌های آلزایمر و دمانس، فراموشی و افسردگی دارد.

با اینکه درمان بالینی برای هر کودکی لازم نیست، والدین می‌توانند از تکنیک‌های موسیقی درمانی برای تقویت تحول شناختی، هیجانی و توانمندی جسمانی کودکشان در هر سنی استفاده کنند. در ادامه چند روش برای گنجاندن ریتم و موسیقی در زندگی کودکتان، آورده‌ایم:

- سعی کنید برای کودکتان چند نمونه از سازهای ساده و ابتدایی نظیر شِیکر تخم‌مرغی، ماراکا و زنگوله تهیه کنید.

- به بچه‌های کوچک کمک کنید زمانی که به موسیقی گوش می‌دهند، بدنشان را حرکت دهند.

- سعی کنید برای فعالیت‌های مختلف ریتم و آهنگ درست کنید؛ مثلا برای تمیز کردن و گردگیری.

- سعی کنید برای تقویت زبان و واژگان کودک، از آهنگ‌ها و اشعار معروف استفاده کنید.

- سعی کنید با استفاده از آواز و خواندن قصه‌های ریتمیک، رسیدن به زمان یک فعالیت جدید را اعلام کنید؛ برای مثال وقت شام.

پیشنهاد چند فعالیت ساده

- از کودکتان بخواهید که به همراه یک همبازی دیگر، به نوبت یک ریتم ساده را بر روی ساز اجرا و تقلید کنند.

- از کودکتان به همراه یک همبازی دیگر بخواهید که از یکدیگر چند سوال بپرسند و پاسخ همدیگر را، چه بله و چه خیر، با استفاده از ساز بیان کنند.

- چند بچه را دور یک دایره بنشانید و به هر کودک یک ساز و یا یک صدا، اختصاص دهید. نوبت به هر کودک که رسید، شروع می‌کند به رهبری گروه و هدایت بقیه‌ی اعضای گروه برای اجرا با یکدیگر، سرعت و شدت صدا همگی بر عهده‌ی اوست.

شاید مهم‌ترین وجه تاثیر موسیقی بر تحول کودکان این است که موسیقی کودکان را با توجه متمرکز و پایدار بزرگسالان، حمایت می‌کند. والدین نباید کودک را به تنهایی در حال نواختن ساز رها کنند و فرض کنند به این ترتیب موسیقی به صورت خودکار بر تحول کودک تاثیر می‌گذارد. درگیری و اشتغال با موسیقی، تنها زمانی که همراه با تجربه‌ی مثبتی از یادگیری آن باشد، می‌تواند برای خود ادراکی کودک، بهتر باشد. تحقیقات نشان داده تاثیر چنین تجاربی، بسیار بلندمدت هستند. پس به نظر می‌رسد چنین سرمایه گذاری ارزشش را داشته باشد.

راستی، شما دوست دارید چه آهنگی رو همراه با کودکتون گوش بدید و یا با هم بخونید؟

این مطلب از سایت "penfieldbuildingblocks.org" تهیه شده است.